پلیمرهای استفاده‌شده در سامانه‌های دارورسانی مخاط‌چسب

در اوایل دهه 1980، پلیمرهای مخاط‌چسب در طراحی سامانه‌های دارورسانی استفاده شدند. این سامانه‌ها به‌دلیل قابلیت چسبیدن و باقی‌ماندن بر سطوح مخاطی و آزادسازی آهسته دارو، به‌عنوان سامانه‌های دارویی نوین مطرح شده‌اند و جایگزین مناسبی برای سامانه‌های خوراکی در غلبه بر مشکلات متداول به‌شمار می‌روند. سامانه‌های مخاط‌چسب را می‌توان در اشکال دارویی مختلف از جمله قرص، ژل، فیلم دهانی، افشانه، محلول گرانرو و میکرو-نانوذرات تهیه کرد. در این دارورسانی می‌توان از گونه، زیر زبان، روده، چشم، بینی، واژن و سایر مسیرهای مخاطی استفاده کرد. پلیمرهای مخاط‌چسب که مهم‌ترین جزء این سامانه‌های دارویی هستند، معمولاً درشت‌مولکول‌های آب‌دوست طبیعی، مصنوعی یا نیمه‌طبیعی دارای گروه‌های عاملی تشکیل‌‌دهنده پیوندهای هیدروژنی نظیر گروه‌های کربوکسیل، هیدروکسیل یا آمین هستند. از این رو، فرایند مخاط‌چسبی تحت تاثیر واکنش بین پلیمر و مخاط است و قدرت چسبندگی بر اساس ویژگی‌های مختلف پلیمر و شرایط محیطی تعیین می‌شود که پلیمر در آن ساکن است. در این مقاله، سازوکار مخاط‌چسبی و عوامل موثر بر آن؛ پلیمرهای مخاط‌چسب طبیعی، سنتزی و نیمه‌طبیعی؛ خواص و ویژگی‌های این پلیمرها؛ کاربرد آن‌ها در طراحی و توسعه سامانه‌های مخاط‌چسب و نیز نسل جدید پلیمرهای مخاط‌چسب مانند پلیمرهای مخاط‌چسب تیول‌دار‌شده، بررسی شده‌اند.